13 april 2011

Tweede Kamer

De Tweede Kamer behandelt het wetsvoorstel, waarbij Marianne Thieme als initiatiefnemer van het voorstel de vragen van Kamerleden beantwoordt. Thieme betoogt dat wetenschappelijke rapporten aantonen dat het slachten van dieren zonder dat ze verdoofd zijn onaanvaardbaar leed teweegbrengt. De vertegenwoordigers van ChristenUnie, SGP, GroenLinks, D66 en PVV stellen vragen. Namens de PVV spreekt Dion Graus. Hij zegt meerdere malen dat hij een einde wil maken aan ‘ritueel’ of ‘religieus martelen.’ D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven protesteert als enige tegen de bewoordingen van Graus: 

‘Dit is voor iedereen een lastig debat. Ik vind dat we hier heel respectvol met elkaar omgaan. Verder heeft iedereen er belang bij om op zijn eigen manier uiting te kunnen geven aan een moeilijke afweging. Het stuit mij echter tegen de borst de heer Graus het woord martelen te horen gebruiken. Dat is een kwalificatie. Ik stel voor in het debat te spreken over het al dan niet verdoofd ritueel slachten.’

Graus reageert afwijzend en volhardt in het gebruik van het woord ‘martelen’:

‘Voor mij, en gelukkig ook volgens deskundigen,[valt] het ritueel en religieus slachten van dieren onder de kwalificatie kwellen en martelen van dieren. Dit is gewoon gebaseerd op wat veterinair deskundigen hierover hebben gezegd.'1

14 april 2011

de Volkskrant

De Volkskrant bericht dat ondanks fel protest uit Joodse en islamitische hoek een verbod op onverdoofd ritueel slachten in Nederland een stap dichterbij is gekomen. De krant schrijft over de protesten tegen het verbod vanuit Joodse kring: ‘In deze kwestie kunnen zij niet rekenen op steun van de PVV, die in de regel pal staat voor de joodse zaak. Voor PVV-Kamerlid Graus staat onverdoofd slachten gelijk aan “marteling” van dieren.’2

Nederlands Dagblad

Nederlands Dagblad schrijft over het PVV-standpunt over ritueel slachten en merkt op dat woordvoerder Graus ritueel slachten gelijkstelt aan ‘dierenmarteling.’ Graus zegt tegen de krant: ‘Je moet keuzes maken. Dit betekent dat je het soms voor een bepaald deel van de bevolking minder goed doet.’ Hij toont zich niet onder de indruk van de verklaring van zes Europese rabbijnen die op Schiphol bijeen zijn gekomen om een pleidooi te houden tegen het wetsvoorstel en voor de vrije uitoefening van hun religieuze gebruiken: ‘De PVV is nog nooit gezwicht voor lobby's van wie dan ook.’3

19 april 2011

Manfred Gerstenfeld

In de Volkskrant verschijnt een opiniestuk van Manfred Gerstenfeld, voorzitter van het Jerusalem Center for Public Affairs. Hij reageert fel op het Nederlandse debat over ritueel slachten en richt zijn pijlen op de initiatiefnemer, de Partij voor de Dieren, en op PVV-er Graus. Hij betoogt dat onder leiding van deze dierenactivisten het leven van Joden in Nederland minder bescherming geniet dan dat van de dieren.

‘Deze pseudoreligie van het romantiseren van dieren heeft in Nederland een pseudoconfessionele partij gecreëerd, de Partij voor de Dieren, met Marianne Thieme en Esther Ouwehand als profeten. Bij de PVV heb je een haatprediker als Dion Graus die het over “ritueel martelen” heeft.’

Opvallend is dat Gerstenfeld het vocabulaire van het islamdebat gebruikt om Graus te typeren als iemand die haat zaait vanuit zijn geloofsovertuiging. Volgens Gerstenfeld is het resultaat van het wetsvoorstel ‘zeker antisemitisch’ en ‘daarbij komt nog dat het verbieden van ritueel slachten een lange traditie in het Europese antisemitisme heeft.’4

Amanda Kluveld

Amanda Kluveld, historica en columniste, schrijft een opiniestuk in de Volkskrant. Ze deed onderzoek naar de geschiedenis van de dierenbeweging in Europa en beschouwt in haar stuk het wetsinitiatief vanuit historisch perspectief. Voor haar is het verwijzen naar wetenschappelijk onderzoek tekenend voor het debat  zoals dat sinds de negentiende eeuw wordt gevoerd. ‘De in die periode in diverse Europese landen ontstane dierenbeschermingsbeweging, was gericht op de beschaving van mensen.’ Kluveld betoogt dat de protesten tegen de rituele slacht niet per definitie anti-Joods waren, maar dat anti-Joodse associaties wel een rol speelden.

Kluveld beschrijft de geschiedenis van het protest tegen de rituele slacht in Duitsland en Nederland:

‘In Duitsland werd een maand nadat Hitler aan de macht kwam, het ritueel slachten verboden. Nederland volgde in juli 1940.

In ons land had eenzelfde soort debat plaatsgevonden als in Duitsland. Ook hier werd dit debat uiteindelijk onverhuld anti-joods. Illustratief zijn de tijdens de Bezetting gepubliceerde geschriften “Tegen ritueel slachten” van W. H. Boomgaard en “Het Joodsche slachten de achtergrond van bloedige Joodsche gebruiken” van de dierenarts G. A. M. de Monyé. De Monyé koppelde zijn beschouwing over ritueel slachten aan een verhandeling over joden, die de neiging tot zwerven en het brengen van bloedoffers zouden hebben. De besnijdenis van jongetjes werd uitgebreid beschreven, evenals de gevaren van het joodse bolsjewisme.

Boomgaard stelde dat ritueel slachten door joden gelijk stond aan het doodmartelen van een dier, een stelling  die Graus in het hedendaagse debat voor zijn rekening neemt en wetenschappelijk aangetoond acht.’

Kluveld stelt dat ze niet de bedoeling heeft ‘louter op grond van deze voorgeschiedenis dit actuele debat af te wijzen,’ maar ze ziet in ‘de gretigheid van het afwijzen van de koosjere slacht […] de echo van een duister verleden waarin de godsdienstvrijheid en menselijkheid van joden ter discussie werd gesteld.’5

21 april 2011

TV zender L1

De regionale zender L1 wijdt een discussieprogramma aan het ritueel slachten. Te gast zijn de PVV-er Graus, de voorzitter van de Joodse Gemeente Limburg Benoit Wesly en Fanida Kadra, raadslid van de PvdA in Weert.

De presentator vraagt Wesly wat hij doet als de Tweede Kamer de wet die het ritueel slachten verbiedt aanneemt. Wesly zegt:

‘Dan doe ik hetzelfde als wat mijn moeder voor de Tweede Wereldoorlog heeft gedaan. Die is vertrokken uit Duitsland. En als wij geen koosjer vlees meer hier mogen eten, dan vertrekken wij. Want wij kunnen niet instaan voor de gevolgen die hij [knikt naar Graus] dan nog verder gaat uithalen.’

Wesly vergelijkt de invoering van het verbod in Nederland met de situatie in nazi-Duitsland . Hij vindt dat Graus hem met zijn voorstel dwingt Nederland te verlaten.

‘U verplicht mij dit land te verlaten. Want u laat niet toe dat ik mijn godsdienst beleef. Want sinds Mozes het joodse volk het Oude Testament heeft gegeven is er geen enkele regel veranderd. En wij laten u, door meneer Graus, laat ik mij niet raus werpen […] En dan zeggen, u heeft niks tegen joden. U bent erger als een Duitser!’

Graus gaat niet in op de verwijten, maar zegt dat hij slechts wil verbieden ‘dat er dieren ritueel worden gemarteld in ons fatsoenlijke Nederland,’ suggererend dat de rituele slacht een onbeschaafde praktijk is. In zijn repliek benadrukt Wesly dat het juist ‘het fatsoenlijke Nederland’ is, waar Joden ‘sinds de dertiende eeuw’ wonen en koosjer kunnen eten. Aan dat fatsoenlijke Nederland wil Graus, aldus Wesly, een einde maken.

De presentator vraagt naar Graus’ relatie met de Joodse gemeenschap: ‘U bent een groot voorstander van de Joodse gemeenschap. Bij de Joden zitten uw vrienden zegt u altijd.’ Graus antwoordt bevestigend: ‘Ja heel veel vrienden.’ Wesly reageert cynisch: ‘Ja dat zeiden de Duitsers ook.’

Aan het einde van het programma brengt Wesly nogmaals onder woorden dat het verbod op ritueel slachten oude wonden openrijt. Hij verbindt het wetsvoorstel aan het leed van het Joodse volk, in de Tweede Wereldoorlog maar ook in Bijbelse tijden:

‘Deze week vieren de Joden het Joodse paasfeest. En daarbij eten we ongegist brood, om 210 jaar slavernij in Egypte te vieren. En deze matzes herinneren ons daaraan. Ik hoop niet dat wij straks vlaai of nonnenvodden moeten gaan eten in het buitenland, vanwege een exodus uit Limburg. Wij moeten ervan overtuigd zijn dat ik in ieder geval de verantwoordelijkheid neem. En niet, wat mijn ouders gedaan hebben, niet weg te lopen. Daardoor zijn 52 mensen van mijn familie vermoord. En als u dat op uw geweten wilt hebben.’

Maar Graus zegt dat zijn opvatting over ritueel slachten hiermee niets te maken heeft, ‘het gaat om dierenleed.’

In dit televisiedebat valt het woord antisemitisme niet, en ook wordt niet gereageerd op de formulering ‘ritueel martelen’ die Graus gebruikt, maar duidelijk is dat Wesly een verbod op één lijn stelt met de uitsluiting en vervolging van voorheen. Voor de voorzitter van de Joodse Gemeente Limburg is het voorstel een eerste stap in de richting van vervolging en pijnlijk vanwege de herinnering aan de moord op de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Hij vindt Graus ‘erger dan een Duitser.’ Graus houdt vol dat zijn opvatting over ritueel slachten hiermee niets te maken heeft, ‘het gaat om dierenleed.’6

3 mei 2011

Resonance-groep Katholieken en Joden

Het Nederlands Dagblad meldt dat de Limburgse  'Resonance-groep Katholieken en Joden' zich bij monde van mgr. Willemsen, oud-bisschop van Roermond, achter Wesly schaart. Hij merkt op dat de aanval op het Jodendom vaak begonnen is met een ‘verkeerde interpretatie of verdachtmaking van de rituele slacht.’ De resonance-groep  roept op deze ‘uiting van antisemitisme’ krachtig te bestrijden.7

22 juni 2011

Tweede Kamer

Op 22 juni 2011 vindt de tweede termijn van de behandeling van het wetsvoorstel plaats. Graus gebruikt dezelfde bewoordingen; wederom wordt hij hierop aangesproken. Martijn van Dam van de Partij van de Arbeid zegt:

‘Er moet mij eerst iets van het hart. Ik heb de heer Graus in mijn tekst niet aangesproken, omdat ik dat niet nodig vond. Maar hij doet het nu weer: hij zegt tegen de gelovigen dat zij dieren mishandelen. Dat doet echt geen recht aan de intenties waarmee mensen hun geloof beleven. Dat is ook precies waarom dit debat zo ongelofelijk ingewikkeld is; mensen zijn er echt ten volle van overtuigd dat zij dieren juist leed besparen door de wijze waarop zij die dieren slachten. Wij kunnen allemaal op basis van wetenschap zeggen dat wij tegenwoordig weten dat dit eigenlijk niet zo is, dat dieren wél meer lijden. Wanneer de heer Graus steeds maar spreekt over ritueel martelen of over het mishandelen van dieren, doet hij echt onrecht aan de bedoelingen en de overtuiging die mensen hebben.’

Graus reageert als volgt:

‘Ten eerste heb ik niet gezegd dat gelovigen dieren mishandelen. Dit is belangrijk, ook voor de notulisten. Ik ben zelf ook een gelovige en ik mishandel geen dieren. Het is onzin, ik heb dat niet gezegd. Ik heb gezegd dat de vrijheid van geloof niet mag leiden tot de mishandeling van dieren.’

Van Dam legt uit:

‘Wanneer de heer Graus zegt dat de vrijheid van geloof niet het recht geeft om dieren te mishandelen, doet hij alsof er bepaalde geloofsgroepen zijn die dat zouden willen op basis van hun geloof. Dat is gewoon niet de werkelijkheid. Daarmee zet hij mensen in een hoek.’

Ook de politica van D66, Van Veldhoven, reageert opnieuw op de zinsnede ‘ritueel martelen’:

‘Allereerst wil ik, net als in eerste termijn, bezwaar maken tegen het feit dat de heer Graus nu toch weer de woorden "ritueel martelen" in de mond neemt. Ik vind het echt onnodig kwetsend om over dierenmishandeling en ritueel martelen te spreken.’

Graus beroept zich op ‘de wetenschap’:

‘De eerste opmerking neem ik voor kennisgeving aan. Ik zal totdat ik sterf zeggen dat dieren ritueel gemarteld worden. Al gaat men met twintig man aan de interruptiemicrofoon staan, ik vind dat die dieren ritueel gemarteld worden. Gelukkig vinden de wetenschappers dat ook.’

In de kritische reacties in de Tweede Kamer valt het woord antisemitisme niet, noch wordt er een verband gelegd met het nazisme. Graus legt de kritiek naast zich neer:

‘Daar is voor mij niets nieuws uitgekomen, behalve dat de wetenschappers en de KNMvD zeggen dat het toch echt wel dierenmishandeling is: het fixeren, het kantelen, de stress en alles wat ermee gepaard gaat. Laat de dierenartsen het dierenmishandeling, dierenleed of dierenpijn noemen en laat het mij martelen noemen. Dat mag toch?’8

28 juni 2011

Op 28 juni wordt het voorstel met ruime meerderheid aangenomen in de Tweede Kamer. De leden van de PVV, SP, GroenLinks, D66, PvdA en VVD stemmen voor. De drie christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP en ook 3 PvdA-ers en één PVV-er - Wim Kortenoeven - stemmen tegen het voorstel.

22 augustus 2011

Dion Graus

Twee maanden na de behandeling van het wetsvoorstel tegen ritueel slachten vertelt Graus aan Spits dat hij meermaals is bedreigd. De bedreigingen kwamen zowel van moslims als van joden. Hij voegt hieraan toe: ‘tot mijn verbazing waren die van de joden eigenlijk nog heftiger en erger.’9

19 juni 2012

Eerste Kamer

Een jaar later wordt het wetsvoorstel om onverdoofd ritueel slachten te verbieden door de Eerste Kamer verworpen. In de Eerste Kamer stemmen naast de christelijke partijen ook de senatoren van VVD, PvdA en  D66 tegen het wetsvoorstel. Daarnaast stemmen 3 van de 5 GroenLinks-senatoren tegen de wet. Steun voor de wet krijgt Marianne Thieme wel van de senatoren van PVV, SP, 50Plus, OSF en de Partij voor de Dieren.

3 juli 2012

Wim Kortenoeven

Op 3 juli 2012 presenteert de PVV het nieuwe partijprogramma. Op dezelfde dag wordt bekend dat twee PVV-ers de partij verlaten. Een van hen is Wim Kortenoeven, een oud-medewerker van het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI). Als een van redenen om de partij te verlaten geeft hij het PVV-voorstel voor een algemeen verbod op ritueel slachten op. Kortenoeven bestempelt Graus’ pleidooi tegen het ritueel slachten als antisemitisch. ‘Mede door de PVV worden Joden het land uit gepest,’ zegt hij.10

5 juli 2012

Wim Kortenoeven

In het EO-tv-programma De Vijfde Dag volgen de journalisten de twee net opgestapte PVV-Kamerleden, naast Kortenoeven ook Marcial Hernandez. Kortenoeven vertelt dat hij bezwaar had tegen het feit dat ‘Wilders ruimte biedt aan anti-Joodse geluiden in de fractie’ en noemt dan de uitspraken van Graus over Joden die dieren ritueel martelen:

‘daarmee suggereerde hij dat Joden een slechte inborst hebben ten opzichte van dieren, dat zij dieren met veel plezier martelen om ze dood te maken. Dat is een heel ernstige zaak. Dat is antisemitisme.’

Op de vraag van de journalist of dat geen ernstige beschuldiging is zegt Kortenoeven ‘Nou ja, dit is de definitie van antisemitisme.’11

21 augustus 2012

De Telegraaf

De Telegraaf meldt dat ‘vooraanstaande Joodse organisaties en rijke Joodse particulieren’ in de Verenigde Staten ‘woedend’ zijn op de PVV omdat de partij in haar verkiezingsprogramma een algeheel verbod op ritueel slachten heeft opgenomen. Ze zijn op de hoogte gebracht door het uitgetreden PVV-Kamerlid Kortenoeven, die er in de Verenigde Staten over heeft gesproken en daarbij de rol van Graus heeft belicht.12

Simon Wiesenthal Center

Rabbijn Abraham Cooper, directeur van het Simon Wiesenthal Centrum in Los Angeles, heeft een brief aan PVV-leider Geert Wilders opgesteld. Daarin schrijft hij: ‘[het] demoniseren van fundamentele Joodse riten is historisch altijd het terrein geweest van tirannen en dictators, vaak leidend tot ernstige discriminatie, geweld en zelfs genocide op het Joodse volk. De verbale aanval van Graus, waarin hij de rituele slacht marteling noemt, raakt alle Joden.’13

Geert Wilders

Wilders antwoordt dat het wetsvoorstel voor een verbod op ritueel slachten afkomstig is van de Partij voor de Dieren. Hij stelt dat ‘de heer Graus absoluut geen antisemiet is’ en ziet in de kritiek een campagne tegen de PVV om die ‘neer te zetten als een partij die antisemitisme tolereert.’14

25 augustus 2012

Dion Graus

Persbureau Novum interviewt Dion Graus over de commotie die zijn bijdragen aan het debat over het ritueel slachten hebben veroorzaakt. ‘U bent afgeschilderd als antisemiet, er is een hoop gelazer geweest. Is dat nu allemaal over?,’ vraagt de journalist. Graus is overtuigd van zijn onschuld en presenteert zich als een vriend van jodendom en christendom, ‘zoals alle PVV’ers.’

‘Nou, als ik bijvoorbeeld de familie Moszkowicz, u weet dat is een joodse familie, topadvocaten, die zou vragen: bekijk alle handelingen van het lid Graus, al het beeldmateriaal, alles wat ze hebben, en probeer daar één uitspraak uit te halen waaruit zo blijken dat ik een antisemiet zou zijn, dan kan niemand dat vinden. Ook die mensen niet, die echt in de kleine lettertjes kijken.  Ik heb euh.. ik ben ook een vriend van het jodendom en het christendom, zoals alle PVV-ers dat zijn.’15

30 augustus 2012

Yona Metzger

De Israëlische Opperrabijn Yona Metzger stuurt een brief naar Wilders waarin hij erop aandringt te breken met Graus. Volgens de lokale krant De Limburger verafschuwt Metzger niet alleen het algehele verbod op ritueel slachten dat de PVV in het programma voorstaat, maar ook de woorden die Graus gebruikt:

‘Dit is de klassieke antisemitische methode waarmee de joodse riten in de loop van de geschiedenis zijn aangevallen en gedemoniseerd. Joden die dieren zouden martelen of niet-joodse kinderen vermoorden om met hun bloed matse (niet gerezen brood, red.) te kunnen bakken.’

Net als Abraham Cooper van het Simon Wiesenthal Center bestempelt de rabbijn Metzger Graus’ uitspraken over ‘ritueel martelen’ als het demoniseren van Joodse riten in de traditie van de zogenaamde bloedsprookjes, de mythe dat Joden christelijke kinderen zouden vermoorden om hun bloed in rituelen te gebruiken. Noch Graus noch iemand anders van de PVV wil hierop reageren, meldt de krant.16

The Jerusalem Post

Behalve De Limburger schrijft ook de Israëlische krant The Jerusalem Post over de brief van Metzger. Deze zou Wilders gevraagd hebben het voorstel in te trekken en zich van Graus te distantiëren. Metzger spreekt in de krant zijn dankbaarheid uit voor Wilders’ steun voor Israël, maar voor hem is het duidelijk dat men niet ‘een vriend van Israël en het Joodse volk kan zijn en tegelijkertijd een anti-Joodse wet ondersteunen en vrienden zijn met de heer Dion Graus.’17

8 september 2012

TV Limburg

Op 8 september 2012 is Dion Graus, Kamerlid van de Partij van de Vrijheid (PVV) en afkomstig uit Heerlen, te gast in het programma Hoogst Persoonlijk op TV Limburg. In het gesprek met interviewer Maurice van der Linden vertelt Graus over zijn privéleven en zijn politieke overtuigingen. Ter sprake komt ook het ritueel slachten van Joden en moslims. Graus zegt dat hij, anders dan de Partij voor de Dieren, voor een radicale afschaffing van het ritueel slachten in Nederland heeft gepleit:

‘Zij [de PvdD] kwamen met een verbod op onverdoofd slachten. Maar ik wil gewoon een einde aan de rituele martelingen van dieren. Een einde. Zowel door joden als door moslims. Einde oefening. Geen dieren martelen, zogenaamd onder het mom van vrijheid van geloof en dat is het verhaal.’18

19 oktober 2012

Hans Knoop

De eerste die commentaar geeft op dit tv-optreden van Graus is Hans Knoop, een Joods-Nederlandse journalist die geregeld over antisemitisme schrijft. Hij schrijft er een column over voor het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Knoop vindt het feit dat de nazi’s ook tegen de rituele slacht waren ‘geen impliciet bewijs’ dat het hier om antisemitisme gaat. Hij stelt:

‘De PVV was niet de enige partij in de Tweede Kamer die de initiatiefwet tegen het ritueel slachten steunde, maar Dion Graus was wel de enige woordvoerder die zich van antisemitisch jargon bediende en daar tot op heden in telkens ernstiger mate mee is doorgegaan.’

Knoop schrijft dat het afwijzen van de rituele slacht op zich wat hem betreft niet gelijk staat aan antisemitisme, maar dat het bij Graus’ uitspraken over ‘rituele martelingen’ gaat om ‘klassieke antisemitische bewoordingen.’ Knoop refereert ook aan Graus’ uitspraken als Kamerlid tijdens de Kamerdebatten over ritueel slachten, maar volgens hem ging Graus in het interview voor de Limburgse zender Graus nog een stap verder:

 ‘Joden – zo zei hij – “martelen dieren zogenaamd vanwege hun religie.” Zij misbruiken dus de religie om te martelen! Dat zijn twee onvervalst antisemitische opmerkingen in een enkele zin.’

Knoop herkent dus twee antisemitische stereotypes: dat van de Joden die dieren opzettelijk pijn doen, en bovendien hun religie gebruiken om hun kwade bedoelingen te verhullen. Hij citeert Graus niet helemaal correct, want die sprak van ‘zogenaamd onder het mom van vrijheid van geloof.’ In het laatste geval voeren Joden niet hun geloof zelf, maar de vrijheid van godsdienst als argument aan. Maar in beide gevallen impliceert de formulering ‘zogenaamd onder het mom van’ het voorwenden van een oneigenlijk argument.

Knoop plaatst Graus’ uitspraak in een lange geschiedenis van antisemitisme.

‘Zozeer als we nog een eeuw geleden de religie misbruikten om voor Pesach christenkinderen te vermoorden om van hun bloed matses te maken, zozeer doen we dat dus heden ten dage nog steeds met de rituele slacht. We martelen dieren omdat we slechte mensen zijn en misbruiken daarvoor de religie als een soort van dekmantel om ons achter te verschuilen.’

Opmerkelijk is volgens Knoop dat Graus’ uitingen binnen de PVV geduld worden, want Wilders profileerde zich in het verleden juist graag als vriend van Israël en de Joden. Ook wijst Knoop op het feit dat de Israëlische Opperrabbijn Yona Metzger eind augustus Wilders in een brief heeft gevraagd zich te distantiëren van de uitspraken – een verzoek waarop Wilders nooit heeft gereageerd. Knoop verbaast zich over het gebrek aan reactie op Graus’ taalgebruik en concludeert dat ‘de morele verontwaardiging over antisemitisme aan het afnemen is’:

‘Opmerkelijk is dat Graus met zijn opmerkingen niet alleen binnen zijn eigen fractie wegkomt, maar dat ze ook elders in de politieke arena niet tot grote commotie leiden. Nog maar een decennium geleden zou een politicus met dergelijke statements zijn eigen politieke doodvonnis hebben getekend. Dat impliceert dat de normen aan het verschuiven zijn en er kennelijk op antisemitisme steeds minder een taboe rust, en dat is een verontrustend fenomeen.’19

25 oktober 2012

Yona Metzger

Tijdens zijn bezoek aan Nederland spreekt Opperrabijn Metzger zijn ongenoegen over het verkiezingsprogramma van de PVV in zake het ritueel slachten en over het feit dat Wilders zijn brief nooit had beantwoord. De Telegraaf meldt dat de rabbijn nogmaals op een antwoord heeft aangedrongen.20

30 oktober 2012

Benoit Wesly

De uitspraak van Graus in het programma Hoogst Persoonlijk op TV Limburg leidt tot een klacht bij het Meldpunt Discriminatie in Maastricht door de voorzitter van de Joodse Gemeente Limburg Wesly en de Resonansgroep Katholieke Kerk-Jodendom van het Bisdom Roermond.21

Wesly zegt tegenover het Nederlands Dagblad: ‘Wij voelen ons zwaar beledigd en gepakt door meneer Graus. Dit mag je niet verwachten van een lid van de Tweede Kamer.’ Volgens Wesly is Graus’ beschuldiging een klassiek voorbeeld van antisemitisme. Hij voegt toe dat met vergelijkbare uitspraken Adolf Hitler tal van anti-Joodse wetten invoerde. ‘Dat begon in de jaren dertig met het verbod op de koosjere slacht en daarna volgden vele andere. Joden mochten geen lid meer zijn van een vereniging, niet in parken zijn en ga zo maar door.’ Het demoniseren van de Joodse godsdienst heeft tot de Holocaust geleid, aldus Wesly. Net als Knoop benadrukt Wesly dat het hem niet om de discussie over ritueel slachten als zodanig gaat, maar om de concrete formulering die Graus gebruikte. Wesly zegt dat Graus zich al eerder op vergelijkbare wijze heeft uitgelaten, maar dat hij toen niet kon worden vervolgd omdat hij de uitspraken in de Tweede Kamer deed.22 De klacht tegen Graus wordt uiteindelijk niet voldoende kansrijk geacht voor een juridische procedure.23

Graus is niet van mening veranderd: ‘Ik kom slechts op voor de rechten en belangen van dieren binnen hetgeen is toegestaan. Dieren kunnen het namelijk zelf niet en hebben mensen zoals mij nodig.’24

14 januari 2013

Dion Graus

In een interview met Bas Patternotte voor de website The PostOnline blikt Graus terug op de ophef die eind augustus 2012 over zijn uitspraken over de rituele slacht ontstond:

‘[Toen] zijn er echt brieven gekomen uit Israël en vanuit de VS en in de Jeruzalem Post hebben ze zelfs over mij geschreven. En ik moest en ik zou echt uit de politiek. En ze hebben ook mijn fractievoorzitter onder druk gezet, dat die zich van mij moest ontdoen. En er zijn zelfs zakenmensen ingeschakeld, of ze geen belastend materiaal tegen me hadden, om mij uit de politiek te krijgen.’

De journalist vraagt of de kwestie niet van begin af aan problematisch was voor de PVV met haar pro-Israëlische koers. Graus antwoordt:

‘Wat Geert betreft was het natuurlijk wel moeilijk. Geert heeft heel veel vrienden in de Joodse gemeenschap en ook in Israël.  Je weet het, een vriend van.. En ook onze partij, we zijn voor het christen- en jodendom.’

Paternotte voegt toe: ‘Ook de Nederlandse Joden waren boos, ook op u..’

Graus: Ja... ook al, niet allemaal, niet allemaal. Ik heb veel vrienden ook binnen de Joodse gemeenschap, en daar zitten ook een paar orthodoxe Joden bij.. en zelfs die mensen zeggen: ja eigenlijk is het niet meer van deze tijd. Dus ook heel veel Joden die zeggen.. en ook moslims hoor, die mij steun hebben betuigd.'25

Graus benadrukt voor de tweede keer dat sommige van zijn Joodse kennissen zijn opvatting delen en wijt de ophef over zijn uitspraken aan buitenlandse inmenging.

Aandacht voor het incident

Graus’ uitspraken werden allereerst door enkele Kamerleden bekritiseerd, zowel tijdens het eerste Kamerdebat op 13 april 2011 als tijdens de tweede behandeling van het voorstel op 22 juni 2011. In de media was de aandacht voor Graus’ inbreng in de discussies rondom ritueel slachten beperkt. De pers versloeg vooral in het algemeen over de discussie over het wetsvoorstel en de Joodse protesten daartegen.

Manfred Gerstenfeld was de eerste die op het anti-Joodse karakter van Graus’ uitspraken wees. Hij noemde de PVV-er ‘een haatpredikant.’ Graus’ uitspraken werden pas feller bekritiseerd nadat PVV-Kamerlid Wim Kortenoeven de partij verliet en in een toelichting zei moeite te hebben gehad met het antisemitische karakter van Graus’ uitlatingen over ritueel slachten. Graus’ uitspraken kregen pas echt veel aandacht op het moment dat er ook kritiek vanuit het buitenland kwam, onder andere Israël en het Simon Wiesenthal Center in de Verengde Staten. Het optreden van Graus op TV Limburg waarin hij nogmaals over het ‘martelen’ van dieren door Joden en moslims sprak, en wel ‘zogenaamd onder het mom van vrijheid van geloof’, leidde tot een klacht bij het Meldpunt Discriminatie namens de Joodse Gemeente Limburg en de Resonansgroep Katholieke Kerk-Jodendom van het Bisdom Roermond. De klacht tegen Graus werd uiteindelijk onvoldoende kansrijk geacht voor een juridische procedure. In tegenstelling tot Joodse en christelijke organisaties waren er geen protesten van vertegenwoordigers van moslimorganisaties te horen over Graus’ uitlatingen. 

 

• 1. Voor de transcripties van Kamerdebatten zie de website van de Tweede Kamer der Staten-Generaal: www.tweedekamer.nl. Volledige transcriptie van het debat op 13 april 2011 te vinden hier. [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 2. ‘Verbod op ritueel slachten dichtbij: ook VVD is ervoor,’ de Volkskrant, 14 april 2011.
• 3. ‘Kamer wil verbod op ritueel slachten’, Nederlands Dagblad, 14 april 2011.
• 4. Manfred Gerstenfeld, ‘Dieren in opmars, joden op terugweg in Nederland,’ de Volkskrant, 19 april 2011.
• 5. Amanda Kluveld, ‘De gretigheid van het afwijzen van de koosjere slacht’, de Volkskrant, 19 april 2011, zie ook volkskrant.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 6. ‘Debat: Koosjer en ritueel slachten’, L1LT, 21 april 2011. Zie l1.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 7. ‘Verzet neemt toe tegen verbod ritueel slachten,’ Nederlands Dagblad, 3 mei 2011.
• 8. Voor de transcriptie van het Kamerdebat op 22 juni 2011 zie hier. Zie ook de opnames van het debat zie hier [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 9. ‘Ik ben pas klaar als ik sterf,’ Spits, 22 augustus 2011. Zie ook spitsnieuws.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 10. ‘Daverende Dinsdag. Opgestapte PVV-Kamerleden willen geen kinkeenden meer zijn’, De Telegraaf, 4 juli 2012.
• 11. De Vijfde Dag, EO, 5 juli 2012, zie npo.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 12. ‘Joodse sponsors razend op PVV. Geldstroom droogt op om verbod rituele slacht’, De Telegraaf, 21 augustus 2012.
• 13. Ibidem.
• 14. Ibidem.
• 15. Het kruis van Dion Graus, Novum, 25 augustus 2012. Zie ook zie.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 16. ‘Aanval opperrabbijn op Dion Graus,’ De Limburger, 30 augustus 2012. Zie ook limburger.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 17. ‘Metzger: remove anti-shechita policy’, The Jerusalem Post, 30 augustus 2012. Zie ook jpost.com [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 18. Hoogst persoonlijk, TV Limburg, 8 september 2012, zie tvl.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 19. Hans Knoop, ‘Hoeveel gekker kan het worden’, Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 oktober 2012. Zie ook niw.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 20. ‘Rabbijn eist repliek’, De Telegraaf, 25 oktober 2012.
• 21. ‘Klacht tegen Graus om antisemitisme’, Algemeen Nederlands Persbureau, 30 oktober 2012.
• 22. ‘Dion Graus beticht van antisemitisme’, nd.nl, 30 oktober 2012. Zie nd.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 23. Telefoongesprek met Benoit Wesly op 24 oktober 2013.
• 24. ‘PVV-kamerlid Dion Graus beticht van antisemitisme,’ nieuws.nl, 30 oktober 2012, zie nieuw.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].
• 25. ‘TPO-TV: Bas Paternotte interview Dion Graus’, thepostonline.nl, 14 januari 2013, zie thepostonline.nl [geraadpleegd 15 augustus 2014].